












|
|
Wolfach (Gedenkstätte), Ortenaukreis, Baden-Württemberg
PLZ 77709
auf einem Hügel über der Stadt; runder Platz von einer Buchenhecke umgeben, in der Mitte Steinsarkophag oben mit Deutschen Kreuz, seitlich Inschriften, am Rand des Platzes sechs gemauerte Säulen mit je einer Gedenktafel, ausserhalb vom Platz Hinweistafel; zusätzlich Hinweise zu Soldaten von privaten Gedenksteinen
Inschriften:
Hinweistafel: Wanderer Diese Stätte des Gedenkens errichtete die Gemeinde Wolfach ihren Kriegstoten und allen Gefallenen der beiden Weltkriege wo immer sie ihr Grab gefunden haben – verweile in Andacht und höre ihren mahnenden Ruf –
an einer Tafel: (8 Wappen, von links nach rechts - Pommern, Danzig, Ostpreussen, Wolfach, Niederschlesien, Grenzmark Posen Westpreussen, Oberschlesien, Sudetenland) Das Dunkel der Ungewissheit liegt noch über dem Schicksal von 24 Söhnen unserer Stadt. Wir nehmen sie in unser Gedenken zusammen mit den vielen Gefallenen, Vermissten und bei der Vertreibung aus Ostdeutschland ums Leben gekommenen Angehörigen unserer Heimatvertriebenen Mitbürger.
am Sarkophag: Unseren Gefallenen + Vermissten zum Gedächtnis Ihr Opfer mahne zum Frieden
Im Weltkrieg 1914 – 1918 gaben 84 Söhne der Stadt Wolfach ihr Leben
Im Weltkrieg 1939 – 1945 zählte die Stadt Wolfach 158 Gefallene, 24 blieben vermisst
|
Namen der Gefallenen:
1. Weltkrieg
Name
|
Vorname
|
Todesdatum
|
AILINGER
|
Anton
|
1918
|
ALLGAIER
|
Fridolin
|
1917
|
ALLGEIER
|
Engelbert
|
1914
|
ARMBRUSTER
|
Engelbert
|
1918
|
ARMBRUSTER
|
Ernst
|
1918
|
ARMBRUSTER
|
Hermann
|
1916
|
ARMBRUSTER
|
Otto
|
1918
|
ARMBRUSTER
|
Theodor
|
1918
|
ARMBRUSTER
|
Wilhelm
|
1918
|
BÄCHLE
|
Johannes
|
1917
|
BELLI
|
Josef
|
1914
|
BÖHLER
|
Heinz
|
1916
|
BORHO
|
August
|
1916
|
DIETERLE
|
Josef
|
1918
|
DIETERLE
|
Otto
|
1915
|
ECKL
|
Karl
|
1917
|
FAIST
|
Engelbert
|
1914
|
FEHRENBACHER
|
Adolf
|
1915
|
FISCHER
|
Oskar
|
1915
|
FRITSCH
|
Isidor
|
1915
|
FRITSCH
|
Konrad
|
1917
|
GROSS
|
Anton
|
1914
|
GÜHRING
|
Matthäus
|
1914
|
GÜNZLE
|
Raimund
|
1916
|
HAAS
|
Adolf
|
1918
|
HABERER
|
Karl
|
1918
|
HARTER
|
Emil
|
1918
|
HARTER
|
Fridolin
|
1920
|
HEER
|
Peter
|
1916
|
HERRMANN
|
Otto
|
1918
|
HESS
|
Emil
|
1919
|
HESS
|
Willi
|
1918
|
HÖFELE
|
Theodor
|
1914
|
HÖFFLIN
|
Oskar
|
1918
|
HOFFMANN
|
Johann
|
1915
|
HUBER
|
Franz
|
1917
|
HUBER
|
Josef
|
1914
|
JOOS
|
Johannes
|
1917
|
KECK
|
Hermann
|
1918
|
KRAUSBECK
|
Emil
|
1915
|
KRAUSBECK
|
Wilhelm
|
1919
|
KRECHTLER
|
Fritz
|
1918
|
KRECHTLER
|
Philipp
|
1914
|
KÜRZ
|
Ernst
|
1917
|
LEHMANN
|
Lorenz
|
1919
|
LEHMANN
|
Max
|
1917
|
LORENZ
|
Konrad
|
1918
|
MATT
|
Richard
|
1917
|
MAYER
|
August
|
1918
|
MAYER
|
Hermann
|
1916
|
MOSER
|
Karl
|
1915
|
NEEF
|
Hermann
|
1918
|
NEEF
|
Rudolf
|
1914
|
NEEF
|
Theodor
|
1925
|
NEU
|
August
|
1917
|
NIKOLAUS
|
Ludwig
|
1914
|
OBERFÖLL
|
Wilhelm
|
1915
|
PETER
|
Emil
|
1915
|
PETER
|
Otto
|
1916
|
PETER
|
Reinhard
|
1914
|
PETER
|
Rudolf
|
1915
|
RABE
|
Karl
|
1914
|
ROBERZ
|
Fritz
|
1918
|
SARTORY
|
Josef
|
1916
|
SCHILLINGER
|
Severin
|
1918
|
SCHMIDT
|
Fritz
|
1918
|
SCHMIEDER
|
Hermann
|
1918
|
SCHMIEDER
|
Raimund
|
1917
|
SCHNÖRR
|
Max
|
1916
|
SCHOCH
|
Heinrich
|
1914
|
SCHREMPP
|
Hermann
|
1917
|
SINGLER
|
Josef
|
1917
|
SPINNER
|
Severin
|
1915
|
SPRINGMANN
|
Adolf
|
1918
|
SPRINGMANN
|
Raimund
|
1915
|
STEIDINGER
|
Christian
|
1915
|
STEIDINGER
|
Karl
|
1918
|
STRAUB
|
Ferdinand
|
1917
|
SUM
|
Anton
|
1918
|
VIVELL
|
Oskar
|
1917
|
WEBER
|
Friedrich
|
1918
|
WICKERSHEIMER
|
Emil
|
1918
|
WÖHRLE
|
Adam
|
1918
|
WÖRNER
|
Bernhard
|
1918
|
private Gedenksteine
Name
|
Vorname
|
Todesdatum
|
Bemerkung
|
KRAUSBECK
|
Emil
|
1915
|
Grabstein I
|
KRAUSBECK
|
Wilhelm
|
1919
|
Grabstein I
|
2. Weltkrieg
Name
|
Vorname
|
Todesdatum
|
ALBANUS
|
Alfred
|
1944
|
ALLGEIER
|
Fridolin
|
1944
|
ALLGEIER
|
Hans
|
1943
|
ARMBRUSTER
|
Alfred
|
1945
|
ARMBRUSTER
|
August
|
1942
|
ARMBRUSTER
|
Ernst
|
1941
|
ARMBRUSTER
|
Fridolin
|
1944
|
ARMBRUSTER
|
Fridolin
|
1943
|
ARMBRUSTER
|
Gerhard
|
1941
|
ARMBRUSTER
|
Karl
|
1951
|
ARMBRUSTER
|
Otto
|
1942
|
ARMBRUSTER
|
Raimund
|
1942
|
BÄCHLE
|
Florian
|
1943
|
BAUR
|
Elisabeth
|
1944
|
BENDER
|
Willi
|
1943
|
BERG
|
Karl
|
1945
|
BIEDINGER
|
Johanna
|
1945
|
BLANK
|
Rudolf
|
1945
|
BORHO
|
Albert
|
1944
|
BORHO
|
Erich
|
1943
|
BORHO
|
Georg
|
1945
|
BORHO
|
Johanna
|
1945
|
BOSER
|
Josef
|
1945
|
BRENNEISEN
|
Max
|
1945
|
BRÜSTLE
|
Otto
|
1944
|
BÜHLER
|
Anton
|
1947
|
BÜHLER
|
Karl
|
1941
|
BURGER
|
Anton
|
1944
|
BURGHARDT
|
Erich
|
1945
|
BUSAM
|
Heinrich
|
1944
|
BUSSJÄGER
|
Rolf
|
1943
|
DECK
|
Lorenz
|
1944
|
DIETERLE
|
Anton
|
1945
|
DIETERLE
|
Heribert
|
1945
|
DIRNBERGER
|
Erwin
|
1944
|
DOLL
|
Emil Adolf
|
1943
|
ECHLE
|
Josef
|
1948
|
ECHLE
|
Wilhelm
|
1942
|
ECKERLE
|
Josef
|
1945
|
ECKERLE
|
Otto
|
1942
|
ECKERT
|
Friedrich
|
1945
|
ENDRES
|
Benjamin
|
1943
|
ENGLER
|
Rolf
|
1944
|
FAISST
|
Alfons
|
1946
|
FALLER
|
Josef
|
1945
|
FÄRBER
|
Walter
|
1943
|
FEHRENBACHER
|
Arnold
|
1942
|
FRITSCH
|
Bernhard
|
1943
|
FRITSCH
|
Ludwig
|
1941
|
FRITSCH
|
Theodor
|
1942
|
GASS
|
Franz
|
1945
|
GEIGER
|
August
|
1945
|
GRAF
|
Dr. Wilhelm
|
1943
|
GROSS
|
Josef
|
1943
|
HAAS
|
Alfons
|
1944
|
HAAS
|
Hansjörg
|
1945
|
HACKER
|
Peter
|
1945
|
HARTER
|
August
|
1944
|
HARTER
|
Franz
|
1949
|
HARTER
|
Josef
|
1945
|
HAUER
|
Philipp
|
1945
|
HEINZ
|
Hermann
|
1945
|
HEINZ
|
Rudolf
|
1943
|
HEINZ
|
Walter
|
1943
|
HEIZMANN
|
Albert
|
1947
|
HEIZMANN
|
Alfons
|
1944
|
HEIZMANN
|
Engelbert
|
1941
|
HEIZMANN
|
Gottfried
|
1944
|
HERREL
|
Michael
|
1943
|
HERRMANN
|
Alfred
|
1944
|
HESSELMANN
|
Emil
|
1944
|
HIRT
|
Friedrich
|
1943
|
HIRT
|
Paul
|
1941
|
HONOMICHL
|
Julius
|
1944
|
HUG
|
Josef
|
1945
|
JEHLE
|
Richard
|
1944
|
JOOS
|
Otto
|
1944
|
KALMBACH
|
Wilhelm
|
1943
|
KARRER
|
August
|
1943
|
KASPAR
|
Helmut
|
1944
|
KLAUSMANN
|
Eugen
|
1945
|
KRAFT
|
Wilhelm
|
1944
|
LEBER
|
Karl
|
1942
|
LEIPOLD
|
Heinz
|
1944
|
LEIPOLD
|
Karl
|
1942
|
MAIER
|
Ernst
|
1941
|
MAIER
|
Luise
|
1946
|
MAIER
|
Rudolf
|
1941
|
MATT
|
Alfred
|
1944
|
MATT
|
Anton
|
1944
|
MAYER
|
Hermann
|
1944
|
MORATH
|
Max
|
1941
|
MÜLLER
|
Karl
|
1944
|
MÜLLER
|
Otto
|
1941
|
MÜNCH
|
Gerhard
|
1944
|
NEEF
|
Rudolf
|
1945
|
NEU
|
Ludwig
|
1943
|
NOCK
|
Alfred
|
1942
|
NOCK
|
Hermann
|
1941
|
NOPPER
|
Albrecht
|
1945
|
NOPPER
|
Ludwig
|
1942
|
OBERFELL
|
Otto
|
1947
|
OBERLECHNER
|
Rudolf
|
1942
|
OEHLER
|
Adolf
|
1941
|
OSWALD
|
Eugen
|
1945
|
PAMPE
|
Wolfgang
|
1941
|
RENNER
|
August
|
1942
|
RIESTER
|
Josef
|
1945
|
ROGG
|
Josef
|
1943
|
ROHM
|
Otto
|
1942
|
ROHM
|
Richard
|
1944
|
ROMER
|
Emil
|
1947
|
RÖSCH
|
Hans
|
1945
|
SCHÄFER
|
Hugo
|
1945
|
SCHILLINGER
|
Markus
|
1944
|
SCHMID
|
Barbara
|
1945
|
SCHMID
|
Georg
|
1944
|
SCHMID
|
Otto
|
1942
|
SCHMID
|
Rosina
|
1945
|
SCHMIDER
|
Emil
|
1943
|
SCHMIDER
|
Emil
|
1941
|
SCHMIEDER
|
Adolf
|
1946
|
SCHMIEDER
|
Max
|
1943
|
SCHOCH
|
Manfred
|
1945
|
SCHORB
|
Lothar
|
1944
|
SCHORPP
|
Josef
|
1945
|
SCHULER
|
Karl
|
1942
|
SCHULER
|
Wilhelm
|
1941
|
SCHULITZ
|
Karl
|
1944
|
SCHWITZGÄBELE
|
Werner
|
1944
|
SEUFERT
|
Karl
|
1945
|
SPENGLER
|
Albert
|
1943
|
SPRINGMANN
|
Adolf
|
1940
|
SPRINGMANN
|
Richard
|
1944
|
SPRINGMANN
|
Wilhelm
|
1943
|
STEINHAUSER
|
Richard
|
1942
|
STÖCKEL
|
Ottmar
|
1945
|
STOCKER
|
Rupert
|
1943
|
STUMPP
|
Walter
|
1942
|
SUM
|
Georg
|
1944
|
SUM
|
Konrad
|
1944
|
UEBEL
|
Hans
|
1942
|
VIVELL
|
Ludwig
|
1942
|
VIVELL
|
Rudolf
|
1944
|
VOGEL
|
Alfred
|
1942
|
VOLLMER
|
Adolf
|
1943
|
WASCHINGER
|
Mathias
|
1943
|
WEHLE
|
Ludwig
|
1942
|
WEISSER
|
Alfred
|
1943
|
WEIZENHÖFER
|
Albert
|
1942
|
WINTERER
|
Fridolin
|
1945
|
WINTERER
|
Hermann
|
1944
|
WINTERER
|
Josef
|
1945
|
WÖHRLE
|
Adolf
|
1945
|
WÖHRLE
|
Erich
|
1945
|
WÖHRLE
|
Ernst
|
1941
|
WÖHRLE
|
Karl
|
1944
|
ZANGER
|
Herbert
|
1945
|
private Gedenksteine
Dienstrang
|
Name
|
Vorname
|
Geburtsdatum
|
Todesdatum & Ort
|
Bemerkung
|
|
ARMBRUSTER
|
Philipp
|
1912
|
1944
|
*)
|
|
BAUR
|
Elisabeth
|
31.08.1882
|
27.11.1944, in Freiburg
|
durch Luftangriff
|
|
BORHO
|
Albert
|
|
02.02.1944, Italien
|
Brüder
|
|
BORHO
|
Erich
|
|
25.08.1943, Russland
|
Brüder
|
|
BORHO
|
Georg
|
|
1945, Ungarn
|
vermisst, Brüder
|
|
FREY
|
Willy
|
|
im Osten
|
vermisst *)
|
|
GEIGER
|
August
|
1875
|
1945
|
Schreinermeister, durch Luftangriff
|
|
HEIZMANN
|
Albert
|
1899
|
1947
|
|
|
JOOS
|
Otto
|
1906
|
1944
|
|
|
KRAUSBECK
|
Otto
|
|
16.12.1943, Newel
|
vermisst, Grabstein I *)
|
|
LEIPOLD
|
Heinz
|
1925
|
1944
|
Brüder
|
|
LEIPOLD
|
Karl
|
1915
|
1942
|
Brüder
|
Feldw.
|
MÜLLER
|
Karl
|
|
1944
|
Brüder
|
Schütze
|
MÜLLER
|
Otto
|
|
1941
|
Brüder
|
|
SCHWIZGÄBELE
|
Werner
|
1911
|
1944
|
|
Anmerkung: *) nicht am Denkmal vorhanden
Datum der Abschrift: 11.03.2012
Beitrag von: W.Leskovar
Foto © 2012 W.Leskovar
|